Od definitywnego wyprowadzenia się z jaskiń, ludzie mieszkali w budowanych przez siebie konstrukcjach, wznoszonych z dostępnych lokalnie materiałów (drewno, kamienie, glina). Pominąwszy modne dopiero w ostatnich latach koncepcje socjologiczne, zawsze tworzyliśmy rodziny i mieszkając w domach – pisaliśmy ich historię. Domy jednorodzinne przez wieki były (i są do dziś) najpopularniejszym miejscem zamieszkania.
Typy domów jednorodzinnych
Domy jednorodzinne występują w licznych typach, różniących się sposobem zabudowy (wzajemne relacje) i architekturą (kształtem, technologią budowy).
Najważniejsze i najczęściej spotykane to:
- Domy w zabudowie szeregowej (szeregowce), gdzie kilka, kilkanaście i nawet kilkadziesiąt domów tworzy jeden długi budynek, a wszystkie domy mają dwie wspólne ściany;
- Domy w zabudowie podwójnej (bliźniaki), gdzie dwa domy mają jedną wspólną ścianę tworząc jeden budynek;
- Domy jednorodzinne wolnostojące, zajmujące oddzielną działkę.
Taki podział obejmuje praktycznie wszystkie domy mieszkalne przeznaczone na miejsce do życia podstawowej komórki społecznej, często powiększonej w naszych warunkach o starsze pokolenie, a nawet pokolenia. Wielkie rezydencje są bardzo widoczne i znane, lecz są właściwie budynkami użyteczności publicznej i w porównaniu do liczby domów jednorodzinnych – stanowią nieistotny margines.
Najnowsza historia i architektura
Szybki rozwój domów jednorodzinnych jest relatywnie młody. Do czasów rewolucji przemysłowej ludność wiejska zamieszkiwała chaty, a w miastach były tylko domy mieszczan, stanowiące wspólnotę mieszkaniową. Za pierwowzór współczesnych domów jednorodzinnych można uznać antyczne ‘villae’, budowane później w renesansie i które powszechnie w Europie zaczęto stosować dla błyskawicznie rosnącej liczby pracowników fabryk.
Po obu wojnach światowych zaczynał się i trwał kilka lat boom na bliźniaki i domy wolnostojące. Architektonicznie były to już domy, jakie budowane są dzisiaj. Przeznaczone wyłącznie do mieszkania, z niewielką powierzchnią użytkową, bardzo często z dodatkową funkcją spędzania wolnego czasu i zwykle z terenem zielonym.
Architektura tych domów jest bardzo zróżnicowana. W ubiegłym wieku wielu sławnych architektów tworzyło solidne podstawy do zdefiniowania i urozmaicenia licznych rodzajów takich budynków.
Dodatkowo powstały inne klasy domów:
- Domy i domki letnie (letniskowe);
- Domy wiejskie;
- Bungalowy;
- Remontowane i budowane od podstaw dworki, obejścia chłopskie, młyny, inne zabudowania;
Również sama budowa tych domów jest realizowana na kilka sposobów:
- Budowa pod klucz – firma budowlana realizuje całość prac, wręczając po ukończeniu inwestorowi klucz do w pełni gotowego do zamieszkania domu;
- Stany surowe zamknięte – właściciel otrzymuje do dalszych prac wykończeniowych i wyposażeniowych wymurowane na fundamencie lub ławie fundamentowej ściany zewnętrzne, zwykle też ściany działowe i stropy, przykryte skończonym dachem i zaopatrzone w wszystkie okna i drzwi zewnętrzne;
- Stany surowe otwarte – inwestor dostaje tylko fundamenty ze ścianami, bez dachu i stolarki drzwiowej i okiennej.
Zalety i wady domów jednorodzinnych
Największa zaleta to oczywiście prawo własności pozwalające na dowolne (jednak zawsze zgodnie z prawem budowlanym) kształtowanie przestrzeni życiowej, niemożliwe w przypadku mieszkań czy domów wynajmowanych albo lokali własnościowych. Wolnostojący, nawet na niewielkiej działce, dom, jest zawsze oddalony od sąsiadów, znakomicie zmniejszając ryzyko pojawiania się zakłóceń tak bardzo potrzebnej sfery prywatności i zwiększając dystans do innych w czasie wolnym od pracy.
Szeregowce i bliźniaki nieco te zalety pomniejszają, ale mimo wszystko ciągle je zapewniają. Zaletą jest posiadanie nawet niewielkiej działki, z której niezabudowanej części można uczynić prawdziwe zielone cudeńka do spędzania wolnego czasu. Wadą podstawową i właściwie jedyną są pieniądze. Potrzeba ich niestety naprawdę dużo, by zamieszkać nawet w najtańszym szeregowcu.
Ludzie zawsze będą musieli gdzieś mieszkać i zawsze będą chcieli mieszkać wygodnie, spokojnie i możliwie daleko od innych. Zważywszy na tę prostą konstatację, można z całą pewnością stwierdzić, że domy jednorodzinne mają zagwarantowaną pewną, dobrą przyszłość.